Wat we nu lezen…

In 1980 publiceerde Cees Nooteboom zijn roman Rituelen, een van de meest gelezen en vertaalde boeken uit de Nederlandse literatuur. Het boek is een ontroerende generatieroman – soms tragisch, soms tragikomisch – rond drie decennia uit het leven van Inni Wintrop, handelaar in alles waar geld in zit. Nooteboom schetst een tijdsbeeld van de jaren vijftig, zestig en zeventig in een subtiele en luisterrijke roman, die bijna dertig jaar na dato alleen maar aan zeggingskracht heeft gewonnen. Rituelen werd bekroond met de F. Bordewijk-prijs en in Amerika met de Pegasus Prize for Literature. ‘Herinnering is als een hond die gaat liggen waar hij wil.’

Wat we nu lezen…

Met zijn eerste roman, De golem, werd Gustav Meyrink in 1915 direct beroemd. Het boek is op drie niveaus te lezen: als esoterische, als psychologische en als misdaadroman. Het speelt in het getto van Praag met kabbala en tarot als bronnen. De hoofdpersoon ondergaat een proces van inwijding die tot verlichting voert. Gustav Meyrinks eersteling, een vermenging van fantasie en realisme. De elementen van tarot en kabbala die de auteur erin verwerkt, weerspiegelen de fascinatie an de vroeg twintigste-eeuwse elite met het occulte.

De golem is een soort wandelende jood die om de drieëndertig jaar verschijnt in het Praagse getto, als een redder in nood. Hij redt de joden echter niet van pogroms of aanslagen door christenen, maar van de psychologische ondergang: de golem verschijnt als een psychiater, een genezer van de ziel. Meyrinks roman fascineert dan ook op drie niveaus: esoterisch, psychologisch en als misdaadverhaal. Het decor is het labyrint van het Praagse getto met zijn duistere, kronkelige steegjes. In een soort droomvertelling vindt de hoofdfiguur de hoed van een ander, en maakt daardoor plotseling delen van het leven van die ander mee. Aanvankelijk is de golem niets anders dan het onderwerp van een verhaal binnen een roman, maar naarmate de roman vordert krijgt deze als het ware een lichaam (dat van de golem zelf) die de roman overwoekert. Steeds meer worden het eigene en het voorgestelde met elkaar verwisseld. De golem wordt van spook tot een dubbelganger van de hoofdpersoon.

De zestiende-eeuwse golem van de traditie had tot taak het getto te bewaken. Maar bij Meyrink is deze niet alleen de personificatie van de groepsziel van het getto, maar hij verbeeldt evenzo, in het individu,het onderbewuste. Een ondergrondse reis naar de gesloten kamer waarin de golem huist, betekent voor de hoofdpersoon een tocht in het eigen onderbewustzijn. Het is het onontgonnen gebied waar de mens letterlijk slechts ‘een bezetene’ is, geleefd, gestuurd door grotere krachten dan hijzelf. Daar is hij, aldus Meyrink, zijn eigen gevangene en cipier. De bevrijding en bekroning vinden uiteindelijk plaats als de tegenstellingen oplossen, in het beeld van de androgyne en zelfscheppende mens. T

Gustav Meyrink, oorspronkelijk Gustav Meyer (Wenen, 19 januari 1868 – Starnberg (Oberbayern), 4 december 1932) was een Oostenrijkse schrijver. De centra van zijn literaire werk waren Praag en München, en met beide had hij tijdens zijn leven een innige haat-liefdeverhouding.

Wat we nu lezen…

Heinrich Böll – Biljarten om half tien is een meesterlijke en overrompelende roman waarin de geschiedenis wordt verteld van drie opeenvolgende generaties uit een geslacht van architecten. De grootvader ontwierp nog voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog de Sint-Antonius-abdij. Zijn zoon, in de Tweede Wereldoorlog officier, laat aan het einde van de oorlog de abdij opblazen. De kleinzoon, evenals zijn vader en grootvader architect, neemt na de oorlog de taak op zich het gebouw te restaureren.

Met Biljarten om half tien schreef Heinrich Böll een literair meesterwerk over de verwerking van het beladen Duitse verleden.

‘Een belangrijk document over het verwerken van het Duitse oorlogsverleden, maar ook een literair avontuur.’ Trouw

“Heinrich Theodor Böll (21 december 1917 – 16 juli 1985) was een van de belangrijkste Duitse schrijvers na de Tweede Wereldoorlog. Böll ontving in 1967 de Georg Büchner-prijs en in 1972 de Nobelprijs voor Literatuur.

Wat we nu lezen…

Brave New World, in de Nederlandse vertaling Heerlijke nieuwe wereld, is een dystopische sciencefictionroman uit 1932 van de Britse schrijver Aldous Huxley. Het boek is in vele talen vertaald en wordt alom beschouwd als een prominent werk uit de 20e-eeuwse wereldliteratuur. 

Wat we nu lezen…

Nobelprijswinnaar (1976) Isaac Bashevis Singer – The certificate , in het Nederlands: Het visum (1992)

Bij de publikatie van Het visum schreef een toonaangevend criticus: ‘Afscheid van Singer? Zolang zulke manuscripten worden teruggevonden hoeven we dit goddank niet te doen.’ Singer schreef de roman waarschijnlijk nog in Polen, want het is duidelijk het werk van een jonge man en een van de meest speelse verhalen in zijn oeuvre.

Het is 1922 en David Bendiger, een aspirant-schrijver zonder verblijfplaats en zonder één cent op zak, is zojuist in Warschau aangekomen. Hij komt er al gauw achter dat de mensen die hij vroeger kende zo’n beetje over de hele wereld verspreid zijn geraakt. De enige contacten die hij nog heeft zijn: Sonja, een vrouw die hij kort daarvoor op het platteland heeft leren kennen, en Dov Kalmenzohn, een jonge zionistische functionaris die hem aan een visum voor Palestina kan helpen.
Voor hij echter die grote reis kan gaan maken zal hij moeten trouwen met een vrouw die zo graag naar Palestina wil dat ze bereid is de kosten voor haar rekening te nemen. In de tussentijd vindt hij onderdak bij de communistische Edusha en blijft hij natuurlijk Sonja ontmoeten. Naast dit romantisch rumoer werkt David aan zijn literaire en politieke toekomst en zoekt hij contact met journalisten en schrijvers onder wie zijn oudere broer, die al een zeker gezag geniet. Maar ook het religieuze verleden laat hem niet los en dwingt hem tot een confrontatie als plotseling zijn vader, de orthodox-joodse rabbi, weer in Warschau opduikt.
Davids hartstocht voor vrouwen, zijn onafgebroken neiging tot filosoferen en Walter Mitty-achtige fantasieën maken van Het visum een meeslepende liefdes- en ontwikkelingsroman van het soort waar Singer het absolute alleenrecht op heeft.
Een machtige ontwikkelingsroman die een diep inzicht verschaft. – The Washington Post Singers energieke proza, zijn exuberante verbeeldingskracht, zijn vermogen een paar plots door elkaar te laten lopen en het overduidelijke genot dat hij in het schrijven vindt – het is er allemaal weer in dit verrassende boek. – The New York Times.

Wat we nu lezen…

Tijdens de Tweede Wereldoorlog vochten ongeveer een miljoen vrouwen in het Rode Leger, maar hun verhaal is nooit verteld. In De oorlog heeft geen vrouwengezicht verzamelde Svetlana Alexijevitsj de herinneringen van honderden van hen die scherpschutter waren, tanks bestuurden of in veldhospitaals werkten. Hun verhaal is niet het verhaal van strijd alleen, maar dat van mensen in oorlog: wat gebeurde er met hen, hoe werden ze
door de oorlog veranderd? Hoe was het om te leren te doden?
Samen vertellen ze het niet-heroïsche verhaal van de oorlog, dat ontbreekt in eerdere getuigenissen van veteranen. Alexijevitsj publiceerde haar boek in 1985, maar heeft het in 2002 compleet herzien, waarbij ze gedeelten heeft kunnen toevoegen die oorspronkelijk ten prooi waren gevallen aan de Sovjet-censuur.

‘Ik schrijf de geschiedenis van gevoelens… Van de ziel… Niet van de oorlog of de staat, geen heldenlevens, maar die van de kleine mens die vanuit het gewone leven de epische diepte in is geslingerd van een enorme gebeurtenis, de Grote Geschiedenis.’

“Svetlana Alexijevitsj is een onderzoeksjournalist en prozaschrijfster. Ze is geboren in Oekraïne, maar groeide op in Wit-Rusland. Daar startte ze ook haar carrière als journalist en later als schrijfster. Haar boeken worden gekenmerkt door de diepgaande antwoorden van de mensen die ze interviewt. Met elk boek dat ze schrijft komt er weer nieuwe informatie van een sovjet gebeurtenis aan het licht. In 2015 won ze de Nobelprijs voor de Literatuur. Deze kreeg ze voor de vele mensen die aan het woord komen in haar boeken en de moed die ze toont in deze tijd.

Wat we nu lezen…

Het meisje met het rode haar van Theun de Vries (1907 – 2005)

Hannie Schaft, bekend als “het meisje met het rode haar’, zit tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet. Haar strijd tegen de Duitse bezetter verhardt wanneer Hugo, haar geliefde, wordt opgepakt. Genadeloos beslist ze als rechter én beul over het lot van collaborateurs, totdat de Duitsers haar uiteindelijk arresteren en in de duinen van Bloemendaal fusilleren – slechts twee weken voor de bevrijding. Theun de Vries baseerde zijn roman op het ware verhaal van Hannie Schaft (1920-1945). Het is een genuanceerd portret van een jonge vrouw, die tegenover de terreur van de nazi’s haar idealen overeind hield.
Het meisje met het rode haar verscheen in 1956 en sindsdien wordt deze klassieke oorlogsroman keer op keer herdrukt. De gelijknamige film, met Renée Soutendijk in de hoofdrol, was zeer succesvol.

Wat we nu lezen…

‘Het verboden rijk’ van J. Slauerhoff (1898-1937) is een meesterlijk geschreven roman die niet alleen spannend is maar ook een compositorisch en stilistisch hoogtepunt uit de Nederlandse 20ste eeuwse letteren. Het verboden rijk, China, is het toneel van de roman waarin de lotgevallen worden beschreven van de 16de eeuwse Portugese dichter Luís Vaz de Camões die schipbreuk lijdt onderweg naar Macau en een 20ste eeuwse Ierse marconist die het slachtoffer wordt van zeerovers.

“Jan Jacob Slauerhoff (Leeuwarden, 15 september 1898 – Hilversum, 5 oktober 1936), auteursnaam J. Slauerhoff, was een van de belangrijkste Nederlandse dichters en romanschrijvers van het interbellum. Tweemaal gebruikte hij het pseudoniem “”John Ravenswood””, namelijk bij zijn bundels Oost-Azië (1928) en Mo yang ke (1930). Na zijn dood verschenen enkele werken onder andere naamsvarianten, zoals “”J.J. Slauerhoff””.

Wat we nu lezen…

Vader Goriot is het verhaal over de oude Goriot, een rijk geworden vermicellifabrikant die te gronde gaat aan zijn tot hartstocht uitgegroeide vaderliefde. Deze hartstocht is zo allesoverheersend dat hij zich kaal laat plukken door zijn dochters, die geobsedeerd worden door het geld en door het verlangen om aanzien te verkrijgen in de maatschappij. Vader Goriot neemt een centrale plaats in in het oeuvre van Balzac, romans en verhalen die samen een comédie humaine vormen waarin de tijdloze thema’s liefde, hartstocht en geldelijke belangen strijden om de prioriteit.

Honoré de Balzac (1799-1850) werkte vanaf 1833 aan La comédie humaine, een breed opgezette schildering van bijna honderd romans en verhalen die de Franse samenleving tekent in al haar aspecten en gelaagdheden.

Wat we nu lezen…

Samuel Beckett (Dublin, 13 april 1906 — Parijs, 22 december 1989), is vooral bekend om zijn vervreemdende toneelstukken. Op de eerste plaats Wachten op Godot, waarin twee zwervers wachten op iemand die niet komt. Molloy, een prozatekst van een jaar eerder uit 1951, preludeert daar misschien op. De tekst is deel van een drieluik, dat naast Molloy uit Malone sterft en Naamloos bestaat en is vertaald door Jacoba van Velde en F.C. Kuipers.

Molloy kan net als het andere werk van Beckett worden gezien als een allegorie van het leven, dat nog het meest lijkt op een boze droom waarin men gevangen zit, dat nauwelijks begaanbaar is, dilemma’s kent waartussen men heen en weer wordt geslingerd, waarin toch iets moet zijn, maar dat zich niet laat bekend maken en zeker niet in taal.

(bron: http://reinswart.blogspot.com/2011/01/recensie-molloy-samuel-beckett.html)